Maatschappelijke opgaven en GovTech: Trojaans paard of helpende hand?

Tijdens de plenaire opening van GovTech Day 2024 presenteerde Nitesh Bharosa zijn inzichten en conclusies na een jaar van studie en onderzoek naar GovTech. In zijn toespraak, getiteld “Maatschappelijke opgaven en GovTech: Trojaans paard of helpende hand?”, belicht Bharosa de kansen en risico’s van technologische oplossingen binnen de publieke sector. 

GovTech Day 2024 | @Provinciehuis Zuid-Holland | Photo Credit: Robert Tjalondo | voor iBestuur

GovTech is dankzij maatschappelijke opgaven en vraag vanuit de samenleving actueler dan ooit. De nieuwe Verordening Interoperabel Europa definieert GovTech als “op technologie gebaseerde samenwerking tussen actoren uit de openbare en particuliere sector ter ondersteuning van de digitale transformatie van de overheidssector.” Dit duidt op optimisme van de Europese wetgever over de potentie van GovTech voor innovatie. Publieke organisaties lijken steeds meer afhankelijk te worden van commerciële partijen, wat kan leiden tot kennisverlies binnen de overheid en mogelijke bedreigingen voor publieke waarden zoals privacy en keuzevrijheid. Aan de andere kant bieden GovTech-bedrijven oplossingen voor grote maatschappelijke opgaven en dragen ze bij aan de ontsluiting van kennis en privaat geld voor digitale transformatie.

Maatschappelijke opgaven en digitale transformatie

Maatschappelijke opgaven zoals zorg, klimaatadaptatie en publieke dienstverlening hebben allemaal te maken hebben met digitaliseringsuitdagingen. Enkele van de belangrijkste puzzels zijn het automatiseren van processen voor arbeidsbesparing en het regelen van sector-overstijgende data-uitwisseling. Deze opgaven vereisen een strategische en geïntegreerde aanpak waarbij publieke en private sectoren samenwerken.

Daarnaast pleit Bharosa voor een waardengedreven benadering van GovTech waarbij publieke kennisversterking centraal staat. Hij stelt voor om een GovTech-ecosysteem te ontwikkelen met decentrale maar verbonden multiple-helix samenwerkingen. Dit zou de weg vrijmaken voor een responsieve overheid en wendbare publieke dienstverlening. Overheid, markt en wetenschap moeten samen aan de slag om digitale zaken makkelijker te maken voor burgers, luisteren naar hun inzichten en de krachten bundelen op weg naar inclusieve en gebruiksvriendelijke GovTech-oplossingen, aldus Bharosa.

Toekomstige Technologieën en Kennisontwikkeling

Tijdens zijn bezoek aan de Haagse Markt onderzocht Bharosa de digitale fitheid van burgers. Hij wijst op de gemengde ervaringen van mensen met de digitale overheid, variërend van tevredenheid tot stress. Tijdens de presentatie benadrukt Bharosa het belang van inclusieve digitale transformatie die werkt voor alle burgers, ongeacht hun digitale vaardigheden.

“Naast wetgeving kennen we ook andere instrumenten zoals digital commons, multi-helix labs, en trust frameworks. Het punt dat ik wil maken is: er zijn meer instrumenten beschikbaar dan alleen maar wet en regelgeving. En het zijn met name de nieuwe instrumenten die van GovTech een helpende hand kunnen maken. Laten we proberen deze instrumenten vaker te gebruiken.”

Nitesh Bharosa op GovTech Day 2024

Tot slot kijkt Bharosa vooruit naar opkomende technologieën zoals AI, synthetische biologie en kwantumcomputing. Deze bieden zowel risico’s als enorme kansen. Hij onderstreept de noodzaak van doorlopende kennisontwikkeling om deze technologieën op een verantwoorde manier te benutten. Een collectieve inspanning van overheid, wetenschap en markt is nodig om een robuust GovTech-ecosysteem te creëren dat digitale transformatie bevordert zonder publieke waarden te compromitteren.

GovTech Day vond dit jaar plaats op 6 juni 2024. Kijk voor meer informatie over GovTech Day 2024 op de website: govtechday.nl

Bekijk hieronder de volledige Keynote-presentatie: