GovTech staat voor socio-technische oplossingen voor digitale interacties in de publieke sector. Het verbeteren van publieke dienstverlening in samenwerking met bijvoorbeeld start-ups en IT-dienstverleners in combinatie met opkomende technologieën zoals bijvoorbeeld AI of data wallets. GovTech-oplossingen worden vaak los van de overheid ontwikkeld, in de praktijk zijn vaak (langdurige) publiek-private samenwerkingen nodig om het volledige potentieel het beste te kunnen benutten.  Dit kan variëren van een samenwerking tussen overheidsorganisaties, start- of scale-ups, corporates, of binnen hiervoor speciaal ingerichte innovatie-ecosystemen, waarin door (meerdere) overheidspartijen, marktpartijen en de wetenschap wordt samengewerkt. Daarom is het GovTech Validatielab is opgezet door YES!Delft en Digicampus. Vorige week is het tweede GovTech Validatielab succesvol afgerond door vier crews.  

De crews zijn voortgekomen uit hackathons van Digicampus en NEN. Een crew is een team bestaande uit de startup, een probleemeigenaar en stakeholders. In negen weken hebben zij gekeken naar de meerwaarde van hun eigen product of dienst voor henzelf, maar vooral voor de maatschappij. Zij zijn onder andere ingezoomd op de vragen:  

  • wie kan hier het meest van profiteren?  
  • welke samenwerkingen zijn nodig om zoveel mogelijk mensen hiervan te laten profiteren? 
  • kunnen we ons product of dienst opschalen?   

“Ik heb al aan meerdere acceleratorsprogramma’s meegedaan, maar het GovTech Validatielab steekt er met kop en schouder bovenuit als het gaat over het creëren van maatschappelijke impact en anders denken. Zo gaaf dat er wordt nagedacht over de meerwaarde voor de gehele maatschappij en het werken in triple helix, dat heeft wel mijn ogen geopend.” – Steve Thijssen van Wavy Data 

Het is belangrijk om alle partijen in het (overheids)ecosysteem en hun verschillende (onderlinge) verantwoordelijkheden, afhankelijkheden en bevoegdheden goed in kaart te brengen om hierbinnen te kunnen innoveren. Dit is een verschil met de klassieke product-market fit bij ‘conventionele’ tech start-ups, waarbij het draait om het vinden van een markt of betalende klant, die vaak winstoptimalisatie als doel heeft. Op deze markt of betalende klant kan de traditionele tech start-up vervolgens zijn waardepropositie, onderliggende eisen of functionaliteiten afstellen. GovTech heeft vaak de burger of de overheid als ‘klant’. Maar deze ‘klant’ is niet altijd de eindgebruiker te zijn. Zo kan het zijn dat de betalende partij niet overeenkomt met de uiteindelijke gebruiker. Dit hoeft niet per se een probleem te zijn, maar dit dient wel tijdig gerealiseerd te worden. Verder dient ook gerealiseerd worden dat de overheid er niet is om zoveel mogelijk winst te maken, maar om de maatschappij te dienen. De maatschappij met burgers en ondernemingen, maar al haar burgers, die allemaal verschillende kenmerken, eigenschappen en (digitale) mogelijkheden hebben. 

“Het is heel makkelijk om je te verliezen in hoe cool de technologie is, maar het is heel belangrijk om je steeds af te vragen of er wel iemand zit te wachten op die technologie. Valideren doe je niet achter je laptop, maar door te praten met mensen.” – Gudule Martens van Wavy Data  

Ook kan het zijn dat diverse stakeholders de GovTech-oplossing op verschillende manier of voor meerdere doeleinden willen gebruiken. Bewustzijn hiervan is essentieel als GovTech start-up; om te weten voor welke redenen welke partner of stakeholder geïnteresseerd is. Hierop wordt vervolgens de propositie per individuele stakeholder aangepast of anders geframed, zodat zij de meerwaarde van de GovTech-oplossing voor zichzelf kunnen inzien. Een dynamische waardepropositie is hierom belangrijk. Op deze manier kan elke actor binnen het ecosysteem de voor hen relevante voordelen van de oplossing inzien. Validatie is hierbij van groot belang. Validatie als methode kan verschillende vormen hebben. In de validatie-methode die in dit validatielab gebruikt wordt, wordt in korte tijd geverifieerd of er behoefte is aan je oplossing bij een brede groep aan diverse stakeholders. Ook worden de opschalingsmogelijkheden in een vroegtijdig stadium gevalideerd. De combinatie van GovTech en validatie maakt het GovTech Validatielab, waarbij er nadruk ligt op de maatschappelijke baten van een dienst of product. Hierbij hergebruikt het GovTech Validatielab de beproefde en bewezen lessen en concepten uit de start-up wereld en vertaalt deze naar het GovTech domein. 

“Het Govtech Validatielab heeft inzicht gegeven dat we iets beet waarop we kunnen doorpakken.” – Edwin Bos van Gatekeeper voor Open Banking  

“Een andere top is het valideren met eindgebruikers. Voorheen waren het halve gesprekken en dan bestempelden we die als validatie en nu hebben we door het validatielab een stok achter de deur om dat beter uit te voeren.” – Ana Goessens van Animo Solutions 

De crews hebben geleerd van de trainers, van zichzelf en elkaar in peer reviews door opgedane lessen en inzichten te delen. Gedurende de negen weken zijn ze aan de slag gegaan om hun ideeën, aannames en businessmodellen te valideren en te werken naar een pilot om dit ook daadwerkelijk in de praktijk te testen. Het programma bestaat uit verscheidene workshops, masterclasses en afgewisseld met sessies met stakeholders, expert en coaches.  

Vrijdag 21 oktober is het GovTech Validatielab 2022 feestelijk afgesloten, waarbij alle crews hun eindpitch hebben gegeven ten overstaan van hun gasten; de probleemeigenaren, stakeholders en experts. Aangegane samenwerkingen gaan verder en afspraken voor vervolg zijn gemaakt. 

“De energie en passie van de ondernemers van de start-ups is aanstekelijk. De blik van de deelnemende start-ups is verruimd mede doordat de maatschappelijke waarde van hun idee nu ook in beeld is bij henzelf. Ook ik heb veel geleerd van dit validatielab, zoals de waarde van peer review.” Natalie Moreno Robles – Digicampus