Bron

Onze  ziel, die volgens oude geleerden een geestelijke voorstelling zou impliceren, is iets waar wij vandaag de dag niet meer een goede of in ieder geval een weinig duidelijke voorstelling bij hebben. Een geestelijke ervaring vanuit onze eigen innerlijke natuur, is echter, volgens de Duitse filosoof Johann Gottlieb Fichte, toch het meest natuurlijke, meest oorspronkelijke wat ons als mens inspireert. Wat is deze geest die ons bezielt? Een vraag waar al van oudsher een antwoord op wordt gepoogd te geven. Volgens Spinoza, de wereldberoemde Nederlandse filosoof, is de geest, of “conatus”, de stroom van energie die ons als mens stuurt, stimuleert en tot ontwikkeling laat komen. Een eigen identiteit als het ware, ontwikkeld, en ontsprongen vanuit de natuur. Wij zijn daarmee in de kern, in ons wezen niet anders dan alle andere levende wezens.

The social dilemma

Onze natuur, eigen innerlijke stem is echter, zeker in de huidige tijd  met moderne technologieën en media als Facebook en Google vaak ver te zoeken, wanneer algoritmes ontworpen worden om onze gedachten, keuzes, eigen bijdragen en zelfs ons fundamentele gedrag, vooral ‘koopgedrag’ online, in bepaalde richtingen te sturen. Het stimuleert een externe motivatie die zelfs kan indruisen tegen onze eigen innerlijke wensen en verlangens. Zo ben ik al meerdere keren op de website van Shein gestuit, en bezit ik nu talloze dezelfde jurken zonder dat ik mij nu echt bewust ben van het kopen ervan. De Netflix documentaire The Social Dilemma maakt pijnlijk duidelijk hoe technologie je innerlijke stem kan afstompen.

Onze eigen persoonlijke stem is echter het meest waardevolle wat we bezitten. In de omgang met anderen raken we tot diepe bewustwording van onszelf. Via interactie, communicatie reflecteren we op onszelf/ons hart via gevoelens en diepe emoties die ons iets vertellen over onze diepste kern. Door middel van deze “feedback” als het ware, groeit, leert ons bewustzijn en komen we tot onszelf: tot wat we fijn, schoon, en mooi vinden. Het maakt ons leven zinvol, deze diepe verbindingen en eenheid met alles wat we ontmoeten.

Een sturingsmechanisme is echter niet alleen in mensen en dieren aanwezig, maar ook in computer processen. Volgens wetenschapper Norbert Wiener en zijn team (1948) werken in machine- en communicatiesystemen soortgelijke processen van interactie en feedback. Hij noemde deze processen “Cybernetica” (van het Grieks kybernētēs, stuurman). In Cybernetica opereren systemen net als wij vanuit een principe van sturen, zij zenden continue informatie uit. Via feedback loops komt de informatie terug bij de bron van waaruit “bij gestuurd” kan worden. Net als wij, opereren systemen dus vanuit een intentie om informatie goed te ontvangen en te zenden om hier “lering” of sturing uit te kunnen cultiveren.

Spelenderwijs

Hoe kunnen we als mensen in onze moderne hedendaagse samenleving waarde cultiveren en aan het stuur blijven aan de hand van feedback met onze (digitale) omgeving? Hoe blijven we luisteren naar onze innerlijke stem ondanks dat algoritmen ons een andere kant op sturen? Hoe kunnen we politiek gezien deze innerlijke stem beschermen?

Ik denk dat het belangrijk is dit via interactie, via communicatie te realiseren, door waardevolle betekenissen en liefdevolle contacten te onderhouden en vanuit ons hart te doorvoelen, door bijvoorbeeld kunst, muziek, etherische schoonheid en andere vormen te delen! Wat de Nederlandse historicus Johan Huizinga “spel” noemt. Terug naar wat ook kinderen inspireert en stimuleert. Om tot onszelf, onze kern van menselijkheid te komen: een spelende, vrolijke ziel van eenheid met anderen. Eenheid met anderen is dan niets anders dan onze interne gemoedsrust zoals we die ooit als kinderen allemaal konden ervaren: geluk.

Stimuleer en bescherm de innerlijke stem

Ziel, natuur, dient volgens mij als geestelijke potentie in alles wat leeft beschouwd en beschermd te worden in de politiek. Ik zie dat het stimuleren en beschermen van spel en het ontwerp van verbinding met anderen aan de hand van technologie en in beleid een verandering teweeg kan brengen. Ik werk daar graag aan mee, via netwerk technologie, het stimuleren van kunst en hopelijk ook van kinderen, alle kinderen. En jij? Graag zou ik met jou in gesprek gaan zodat we deze dringende vraagstukken kunnen bespreken.