Samenvatting van de Master thesis: Het Quadruple Helix partnerschap. Een onderzoek naar de rol van de vierde helix in en vormgeving van het Quadruple Helix model.

Nederland staat voor enorme maatschappelijke uitdagingen, waaronder: gezonder ouder worden, betaalbare zorg en een veilig Nederland om in te wonen en te werken. Technologische veranderingen zijn nodig om de maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Deze geven praktische aanwijzingen om alle krachten te bundelen, waarbij niet alleen de overheid, de industrie en kennisinstellingen (de Triple Helix) verantwoordelijk worden gesteld voor de oplossingen van de maatschappelijke uitdagingen. Het blijkt dat burgers een belangrijke rol spelen in het slagen van innovatieprocessen.  De toevoeging van de vierde helix, de burger, aan het Triple Helix samenwerkingsverband wordt ook wel het Quadruple Helix model genoemd. Op dit moment is nog onduidelijk op welke manier burgers effectief betrokken kunnen worden in het Quadruple Helix model. Er is namelijk nog relatief weinig onderzoek verricht naar de praktische werking van het Quadruple Helix model. Terwijl dit nieuwe fenomeen steeds meer onder de aandacht wordt gebracht bij overheden, kennisinstellingen en de industrie. In het verlengde hiervan is het onduidelijk welke rollen burgers kunnen vervullen in het innovatieproces.

In het onderzoek van Raveena Fakirmohamed staat de Quadruple Helix samenwerking in het innovatieproces centraal, waarbij wordt geprobeerd om antwoord te geven op de volgende centrale onderzoeksvraag.

Hoofdvraag:

Welke inrichtingsvorm van een Quadruple Helix samenwerkingsmodel is het meest effectief om burgerparticipatie in het innovatieproces te vergroten?

In het theoretisch kader zijn de verschillende inrichtingsvormen van het Quadruple Helix model omschreven. Door een analyse te maken van de rollen van burgers in het Quadruple Helix model en in het innovatieproces; het aanbod van participatiemiddelen; en de voorwaarden waaraan de Quadruple Helix samenwerking in het innovatieproces moet voldoen, wordt getracht een keuze te maken uit één van de inrichtingsvormen. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van het afnemen van acht expertinterviews bij onderzoekers van onderzoeksorganisaties en verschillende actoren die affiniteit hebben met of werken in een Quadruple Helix samenwerking.

Welke rol speelt de burger?

Uit de resultaten komt naar voren dat de term burger in het Quadruple Helix model geen eenduidige definitie bevat. De term krijgt pas invulling zodra het doel van de samenwerking is vastgesteld. De definitie van burgers in het Quadruple Helix model is contextafhankelijk en omvat meer dan wat in de literatuur wordt benoemd. Burgers worden gezien als een bron van kennis en ervaring waardoor de termen ervaringsdeskundigen, expert en eindgebruiker meer tot hun recht komen. In het verlengde hiervan kan geconcludeerd worden dat burgers twee cruciale rollen hebben in de Quadruple Helix samenwerking, namelijk: de rol van verbinder en de rol van gesprekspartner. Naast de rollen in het Quadruple Helix model is er ook gekeken naar specifieke rollen die burgers kunnen vervullen in elke fase van het innovatieproces. Hieruit blijkt dat de burgers vijf specifieke rollen kunnen vervullen, namelijk: ontvanger van informatie; informant; adviseur; coproducent; en medebeslisser. Echter, de rolvervulling en rolverdeling zijn afhankelijk van de doelstelling van zowel burgerparticipatie als het innovatieproces, de context van het innovatieproces en de doelgroep. Hierdoor is het onmogelijk om de rollen van burgers voorafgaand aan het innovatieproces te bepalen. 


Vervolgens is een analyse gemaakt van de participatiemiddelen die gebruikt kunnen worden in elke fase van het innovatieproces. Hieruit wordt duidelijk dat het niet doeltreffend is om simpelweg participatiemiddelen in te zetten. Er dient zorgvuldig te worden overwogen, gelet op de doelstellingen van het innovatieproces, welke participatiemiddelen nodig zijn. Tot slot is een analyse gemaakt van de voorwaarden waaraan een Quadruple Helix samenwerking moet voldoen om burgers op een effectieve wijze te betrekken in het innovatieproces. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de samenwerking moet voldoen aan de volgende voorwaarden: (A) overheidsparticipatie; (B) transparantie; (C) verwachtingsmanagement; en (D) het bieden van handelingsperspectieven.

Conclusie

Op basis van de bovenstaande analyse kan worden geconcludeerd dat niet één inrichtingsvorm van het Quadruple Helix model het meest toepasselijk is om burgers effectief te betrekken in het innovatieproces. Op basis van de analyse blijkt dat de samenvoeging van de inrichtingsvormen Citizen-centred Quadruple Helix en de Public sector-centred Living Lab deze mogelijkheid wel biedt. Hiervoor moet eerst een solide basis gecreëerd worden met de inrichtingsvorm Citizen-centred Quadruple Helix waarbij de focus wordt gelegd op het stimuleren van burgerinitiatieven en de ontwikkeling van innovatieve producten en diensten die voldoen aan de wensen en behoeften van de burgers. De overheid, kennisinstellingen en de markt hebben hierin een ondersteunende rol. Vervolgens wordt vanuit de inrichtingsvorm Public sector-centred Living Lab richting gegeven en worden er kaders gesteld aan het innovatieproces. De overheid blijkt namelijk een belangrijke rol te spelen en een relatief hoge mate van invloed te hebben op de effectiviteit van burgerparticipatie.

Deze Master thesis is op te vragen via onze contactpagina.