In gesprek met Giulietta Marani, Lead Innovation design Collaborative and responsible innovation bij Digicampus en Jacob Boersma, projectmanager Dutch Self-Sovereign Identity Framework (DSSIF) bij de Dutch Blockchain Coalition.

De wereld heroverweegt wat soevereiniteit betekent. Sinds het ontstaan van internet is de publieke ruimte geleidelijk aan naar de digitale wereld verplaatst. Daarbij is de uitdaging om de burger de controle over haar eigen (online) identiteit te geven. Hoe zorgen we ervoor dat de publieke zaak leidend is bij de organisatie en inrichting van de digitale openbare ruimte? En hoe geef je de burger het beheer over haar eigen persoonsgegevens in deze digitale wereld? Nieuwe technieken zoals SSI oftewel Self-Sovereign Identity bieden perspectief.

Self-Sovereign Identity

“Met Self-Sovereign Identity (SSI) heeft iedereen nieuwe mogelijkheden om hun privacy te beheren. SSI zorgt dat gegevens direct naar de gebruiker gaan en biedt de mogelijkheid om deze door te sturen naar anderen, vanuit eigen beheer. De technologieën achter SSI geven inwoners en ondernemers dus online de mogelijkheid om zelf gegevens te beheren op één plek, zelf te bepalen wat er met die gegevens gebeurt maar ook te controleren welke gegevens met wie gedeeld worden. Ook versnellen de technologieën de controle of deze gegevens juist en actueel zijn bij de ontvangende partij. Zo wordt het delen van gegevens veiliger én sneller. “Bij SSI staat de mens centraal. SSI is een vorm van identiteitscontrole waarbij de eindgebruiker (burger, consument, cliënt) zelf bepaalt wat er gedeeld wordt. Het is daarmee privacyvriendelijker en gebruiksvriendelijker dan bestaande centrale systemen.” stelt Jacob Boersma van de Dutch Blockchain Coalition (DBC).

Digicampus en de DBC onderzoeken gezamenlijk de mogelijkheden die SSI te bieden heeft. Giulietta Marani van Digicampus stimuleert onderzoek naar de mogelijkheden van digitale ontwikkelingen zoals SSI.

Digicampus wil dat het experimenteren onderdeel wordt van de beleidsvorming. Van de tekentafel naar de praktijk en weer terug. Net zolang totdat er iets ligt waar burgers en organisaties echt behoefte aan hebben. Dit doen we op onderwerpen waarbij we impact hebben op de digitale samenleving van de toekomst, op onderwerpen waar markt, overheid, wetenschap en samenleving alleen sámen innovatie kunnen versnellen, op onderwerpen waar de mens nog centraler gezet kan worden. SSI is zo’n onderwerp. Bij Digicampus verkennen we dit concept en de toepassing daarvan. We gaan met burgers, overheid, wetenschap en markt in gesprek over soeverein kunnen en/of willen zijn en de verantwoordelijkheden die daarbij komen kijken. Ook zijn we samen met de Dutch Blockchain Coalition betrokken bij Odyssey Momentum waar we ontdekken hoe we SSI een stap verder kunnen brengen, naar een werkelijke toepassing voor jou en mij.

• Giulietta Marani, Digicampus

De proeftuin – Odyssey Momentum

Odyssey Momentum is de nieuwe online samenwerkingsomgeving waar Odyssey dit jaar haar jaarlijkse hackathon in organiseert. Tijdens deze hackathon komen teams vanuit de hele wereld bij elkaar om een weekend lang, goed voorbereid, oplossingen te bouwen samen met challenge partners en hun stakeholders voor een breed scala van maatschappelijke vraagstukken. Een van de challenges is Self-Sovereign Identity, waarvan DBC en Digicampus samen de challenge owners zijn. Met deze SSI track willen ze de maatschappelijke meerwaarde van SSI voor overheid, bedrijfsleven en de samenleving laten zien en de randvoorwaarden voor implementatie en adoptie vormgeven. Marani: “Als het alleen maar om technologie ging, zou er al een succesvolle grensoverschrijdende Self-Sovereign Identity (SSI) bestaan: een echte digitale persoonlijke identiteit die algemeen aanvaard en gesteund wordt door de overheid, het bedrijfsleven en de samenleving. Er is meer nodig. Daarom werken het ministerie van BZK, Digicampus en de DBC aan de SSI track.”

Dit jaar vindt de Odyssey Hackathon van 13 tot en met 15 november voor het eerst volledig online plaats, in het nieuwe platform Momentum.. Boersma: “Zowel DBC als Digicampus keken al naar SSI en die interesse kwam bij Odyssey bij elkaar, waarbij Odyssey Momentum echt als proeftuin kan dienen.” Digicampus en DBC begeleiden de tien deelnemende teams in de SSI- track en dagen hen uit om de beste oplossingen te produceren, die weer gebruikt kunnen worden door de tientallen teams in de andere tracks. De teams komen vanuit verschillende landen (waaronder Nederland, Engeland en Spanje) en hebben uiteenlopende achtergronden (banken, kennisinstellingen, startups, overheid). In Momentum ontmoeten ze elkaar zodat er kruisbestuiving kan plaats vinden. Het idee is om niet om alles zelf opnieuw te bedenken, maar juist om verder te bouwen op de beste oplossingen.

De meerwaarde van de SSI track

Volgens Marani en Boersma zijn de oplossingen uit de SSI track van meerwaarde, omdat ze ook inzetbaar zijn voor de teams in andere tracks. Bij elke online toepassing is behoefte aan een betrouwbare digitale identiteit. Daarom worden samenwerking en connecties over de tracks heen gestimuleerd. Zo kan bijvoorbeeld een SSI team de identiteitsvraag oplossen voor een team in de Smart Real Estate track of bij de Conscious Cities track helpen met het identificeren van burgers. Dit betekent dat de teams werken aan de randvoorwaarden van adoptie en implementatie op de onderwerpen van de andere tracks, terwijl ze ook direct goed kunnen toetsen of hun oplossing breed draagvlak heeft en werkt.

Door binnen Odyssey te werken met de SSI track, kan het Conscious Cities team zich richten op andere elementen binnen onze uitdaging. Bovendien verwachten we dat bepaalde SSI-componenten voor verschillende oplossingen van toepassing zullen zijn en daarmee kan de brede toepasbaarheid van de technologie worden geïllustreerd. Op deze manier kan ook worden aangetoond waarom het de moeite waard is om te focussen op SSI als een fundamentele bouwsteen binnen de Smart City infrastructuur van Den Haag.

• Yvo Hunink, Gemeente Den Haag / de track Conscious Cities

Er liggen op het gebied van SSI een aantal belangrijke uitdagingen. Een van deze uitdagingen ligt op het vlak van interoperabilitieit: hoe zorg je dat al deze systemen met elkaar samenwerken en een naadloze ervaring bieden voor de gebruiker? Hoe voorkom je de versnippering die nu vaak de realiteit is, met eigen inlogsystemen voor iedere website? Ook op juridisch vlak liggen er uitdagingen: hoe zorg je dat deze technisch complexe systemen ook volledig voldoen aan juridische regels die er oorspronkelijk niet voor geschreven zijn?

Daarnaast is de aansluiting van deze nieuwe technologie op de bestaande systemen van bedrijven en overheden een uitdaging die niet mag worden vergeten. Tijdens Momentum hoeven deze uitdagingen misschien niet volledig opgelost te worden maar in elk geval wordt het wel een stuk duidelijker waar de obstakels liggen.

Over grenzen heen

SSI krijgt ook internationaal veel aandacht. Tijdens Momentum wordt dat gereflecteerd in bijdrages van internationale teams maar ook in de samenstelling van teams SSI track, waar bijvoorbeeld ESSIF (European SSI Framework) in vertegenwoordigd zijn. Er wordt buiten Momentum om ook hard gewerkt aan een Nederlands SSI framework. Maar waarom een Nederlands framework als SSI een internationaal onderwerp is? Naast internationale aansluiting willen Digicampus en de DBC handvatten bieden voor de Nederlandse context. Dus aansluiten bij specifieke Nederlandse wet- en regelgeving en koppelingen maken met Nederlandse systemen zoals DigiD. Daarbij wordt voor de technische standaarden wel nadrukkelijk gekeken naar de internationale best practices.

Er zijn internationaal standaarden maar die zijn vooral technisch van aard en bijvoorbeeld afkomstig uit een Amerikaanse context. We gaan dat wiel niet opnieuw uitvinden maar wel de koppeling maken naar toepassingen in de Europese en Nederlandse context.

• Jacob Boersma, Dutch Blockchain Coalition

Opbrengsten Momentum

SSI is breed inzetbaar en Odyssey Momentum is een open evenement. Iedereen met interesse in het gebruik van nieuwe technologie om maatschappelijke problemen op te lossen kan baat hebben bij de uitkomsten van Odyssey Momentum. En voor online identity vraagstukken in het bijzonder. Dat het event dit jaar volledig online gaat plaatsvinden, maakt het ook makkelijker dan ooit om als toeschouwer aanwezig te zijn. Marani: “Ik hoop dat Momentum partijen bij elkaar zal brengen die belang hebben bij SSI en samen willen werken aan de adoptie door overheid, bedrijfsleven en samenleving. De SSI track levert hopelijk de handreikingen op voor deze partijen waarmee adoptie versneld kan worden. Na Odyssey Momentum zullen de belangrijkste opbrengsten verder worden gebracht binnen de kennis- en innovatieagenda van Digicampus. Daarvoor werken we samen met het Govtech validatielab van YES!Delft.”

Het doel van de SSI track tijdens Momentum lijkt geslaagd als via de SSI teams kan worden laten zien dat zelf-soevereine identiteit kan worden ingezet als onderdeel van praktijkapplicaties bij andere challenges. En ook als we daarmee een beter beeld krijgen van wat er in de praktijk nog gerealiseerd moet worden om dit breed in te gaan zetten. En ten slotte als we met de juiste stakeholders verder kunnen om dit in Nederland naar de realiteit te vertalen. Na Momentum zullen de teams met veel potentie uitgenodigd worden om verder te gaan in samenspraak met de stakeholders in het Nederlandse SSI Framework. Om zo met elkaar tot nieuwe, betrouwbare, gebruiksvriendelijke en breed toepasbare oplossingen te komen waarbij de eindgebruiker de touwtjes in handen heeft.

Meld je aan!

Iedereen met interesse in blockchain is uitgenodigd om zich als toeschouwer in te schrijven op de website van Odyssey. Wil je de ontwikkelingen van SSI volgen? Hou dan de kanalen van Digicampus en de DBC in de gaten.

Digicampus en DBC werken samen op het gebied van SSI om gezamenlijk met overheid, markt, wetenschap en samenleving de publieke dienstverlening van de toekomst te ontwerpen.