Digicampus biedt markt, overheid, wetenschap en samenleving een ontmoetingsplek waar ze samen kunnen innoveren over grenzen heen. Daarbij horen ook passende innovatiemethoden.  Het afgelopen jaar schreven we al een blog over de verschillende methoden en technieken voor prototyping. Dit keer gaan we dieper in op User Driven Prototyping. Dit is een mooie manier om je doelgroep te leren kennen en om meteen samen ideeën te generen!

Naast handige tips & trics voor het organiseren van zo’n sessie hebben we ook een Miro-template voor je gemaakt! Zo kun je snel aan de slag met je eigen online ontwerpsessie.  

User Driven Prototyping 

User Driven Prototyping is een bijzondere manier van prototypen. Niet het design / innovatieteam gaat prototypen maar je laat het de doelgroep (eindgebruikers) zelf doen. Door de doelgroep te laten prototypen, leer je de doelgroep beter kennen en doe je ideeën op over mogelijke oplossingsrichtingen. Een perfecte combinatie. Wel zijn er een aantal punten waar je rekening mee moet houden en over na moet denken voordat je met deze methode aan de slag gaat. 

Wij hebben deze methode toegepast op een innovatievraag vanuit de overheid. Namelijk: Hoe kunnen we het kopen van een eerste huis minder stressvol maken? We gingen samen met verhuizende, of net verhuisde burgers op zoek naar oplossingen door ervaringen te delen en te prototypen.

Op zoek naar een wondermiddel?

Deze methode is een manier om onderzoek en conceptcreatie met elkaar te combineren. Dit klinkt heel efficiënt maar het is zeker geen complete vervanging van onderzoek of conceptcreatie. User Driven Prototyping is geen wondermiddel en het is eerder het beginpunt dan het eindpunt van je innovatietraject. Verwacht niet dat je na een sessie een kant-en-klaar product hebt dat je kunt gaan uitrollen. Wel doe je ontzettend veel interessante inzichten op over de behoeften van je doelgroep. Én je hebt aan het einde van de sessie 1 of meerdere ideeën waarop voortgebouwd kan worden.

Een sessie faciliteren

Wanneer je aan de slag gaat met User Driven Prototyping kun je jouw aanpak het beste opdelen in 3 stappen. De voorbereiding, de sessie en de uitwerking.

Stap 1: de voorbereiding

Tijdens de voorbereiding wil je verschillende dingen op een rij krijgen:

  • Denk na over het doel

Stel de vraag: Waarom willen we een User Driven Prototyping sessie doen?

Doe je het om je user beter te begrijpen, om je user te betrekken bij het ontwerpen, om uit je eigen systeemwereld te komen, of omdat je overtuigd bent dat users zelf het beste de juiste oplossingsrichting kunnen bedenken?

Het klinkt logisch, maar dit is een van de belangrijkste dingen om te bespreken met alle stakeholders. Heeft iedereen hetzelfde doel? Wat wordt er verwacht van de sessie? En wat wil je doen met de uitkomsten? Hoeveel tijd heeft iedereen om na de sessie hiermee verder te gaan? Zorg ervoor dat dit duidelijk wordt uitgesproken en bespreek of deze verwachtingen realistisch zijn.

  • Zorg dat stakeholders open staan voor input

Dit antwoord komt als het goed is uit de bespreking van de eerste vraag. Het is altijd belangrijk om hier goed bij stil te staan. Wanneer er een project wordt opgestart heeft namelijk iedereen zijn aannames of hypotheses. Dat is niet verkeerd, maar wel goed om uit te spreken en goed om tijdens de sessie los te kunnen laten. Je kan die aannames juist toetsen tijdens de sessies. 

Prototypen heeft geen zin als er daarna niks met de inzichten en resultaten wordt gedaan. Dit geldt bij elke vorm van prototypen, dus ook voor User Driven Prototyping sessies. Is er bijvoorbeeld al besloten dat er hoe dan ook een app gaat komen, of een doorontwikkeling van dat ene formulier op de website? Vraag jezelf dan goed af waarom je ook alweer een User Driven Prototype sessie wilde doen.

  • Zorg voor de juiste betrokkenen

Het gaat niet alleen om de resultaten maar ook om de reacties en gesprekken die ontstaan. Je kunt de sessies opnemen of fanatiek gaan notuleren. Om de emoties van de doelgroep goed te kunnen meegeven aan de andere stakeholders, kun je ook observatoren inzetten. Kies mensen die een grote rol gaan spelen bij de verdere uitwerking. Zo vergroot je het eigenaarschap en zorg je dat de mensen die onderdeel zijn van de oplossing een gezamenlijk startpunt hebben voor het vervolgtraject . Wanneer je deze stakeholders observator maakt doen ze niet zelf mee met de sessie. Ze kijken mee en kunnen op gezette momenten wel verdiepende vragen stellen. Dit wordt gedaan zodat de deelnemers, mensen van de doelgroep, zich vrij voelen en er bijvoorbeeld niet onverhoopt toch een discussie ontstaat over wat haalbaar is en wat niet. Dit komt het creatieve proces ten goede.

Als tijdens de voorbereiding blijkt dat je niet de juiste mensen aan tafel hebt zitten, zorg er dan voor dat je deze mensen alsnog zo snel mogelijk betrekt.

Stap 2: de sessie

Je sessie bestaat grofweg uit drie onderdelen.

  • Inlevingsfase

Bij de prototypesessie over de levensgebeurtenis “Ik ga voor het eerst een huis kopen”  hadden we al de nodige kennis van het onderwerp dankzij een onderzoek van het programma Mens Centraal. Toch hebben we in de groep uitgebreid gesproken over de ervaringen omtrent verhuizen. Wat ging er slecht? Wat ging er goed? Het is belangrijk dat deze stap niet wordt overgeslagen. Juist die individuele inzichten blijven haarscherp op je netvlies (en dus die van alle stakeholders) staan en mensen moeten hun verhaal kwijt kunnen voordat er ideeën gegenereerd kunnen worden. Het is essentieel dat zij een moment van inleving hebben, ook al gaat het om hun eigen ervaring.

  • Idee-generatiefase

Het kan behoorlijk lastig zijn om buiten de gebaande paden te denken, laat staan om te prototypen. Besteed daarom tijdens de sessie aandacht aan het stimuleren van creativiteit. Gebruik technieken die de deelnemers vrij laten denken en de ideeën laten stromen! In het Miro-template is zo’n techniek te vinden.

  • Idee-uitwerkingsfase

In deze fase ga je het idee visualiseren en wat detailleren. Door bijvoorbeeld een poster te maken en het idee te pitchen gaat het leven. Het zorgt voor een overzichtelijke samenvatting van het idee. Dit is ook een moment waarop de observatoren bijvoorbeeld allerlei vragen kunnen stellen.

Stap 3: een sessie faciliteren

Let tijdens de sessie op de volgende punten. 

1. Sessie introductie

Voor de deelnemers is het fijn om van te voren te weten waarom ze zijn gevraagd om aan de sessie deel te nemen en wat er hierna met de informatie wordt gedaan. Ook kan het handig zijn om ze vóór de sessie te laten nadenken over het onderwerp met een klein huiswerkopdrachtje. Je maakt een vliegende start als de deelnemers goed zijn voorbereid. 

2. Zorg voor een veilige en creatieve omgeving

Niet iedereen is bekend met brainstormen of andere creatieve processen. Zorg bij de start voor een heldere uitleg van de stappen een zorg dat er een paar spelregels bij iedereen bekend zijn:

  • Wat in de sessie wordt gezegd blijft in de sessie: Mensen moeten zich vrij voelen om alles te zeggen wat in hen opkomt. Dit komt de creativiteit ten goede. Inzichten en ideeën worden alleen geanonimiseerd gedeeld (als dat noodzakelijk is).
  • Alles is goed, niets is fout. Daarom ook: Uitstel van oordeel! Om ideeën te laten vloeien is het goed om niet meteen te oordelen. Dit geldt zowel over je eigen ideeën als voor die van anderen.
  • Kwaliteit door kwantiteit: Juist door veel te genereren komen er innovatieve ideeën op tafel of vernieuwende inzichten los. Stimuleer mensen om door te associëren op elkaars ideeën.
  • Realiteit is onbelangrijk: Wanneer je in de ideegeneratie-fase zit is realiteit onbelangrijk. Niets is te gek. Dit geeft niet alleen mooie ideeën, maar zorgt vaak ook voor verfrissend teamwork.

3. Geef observatoren een taak

De observatoren zijn stakeholders die na de sessie door gaan met de uitwerkingen van de opgehaalde informatie. Tijdens de sessie kunnen zij enorm veel inzichten verzamelen. Dit is ontzettend waardevol. Inzicht krijgen door de emoties van dichtbij mee te maken komt veel heftiger binnen dan wanneer je quotes in een rapport leest. 

Tijdens onze sessies hebben we gemerkt dat meedoen als observator best lastig kan zijn. 

De valkuil van observeren is dat je een groot deel zelf gaat invullen. Dat kan je voorkomen door een opdracht te geven die letterlijke inzichten en interpretaties van elkaar scheidt. Aan het eind van de sessie kan je een vraag-door moment faciliteren waar de observatoren kunnen checken of de inzichten en interpretaties juist zijn. Of om verdieping te vragen op bepaalde onderwerpen.

De uitwerking

Na de sessie heb je waarschijnlijk veel mooie ideeën en inzichten verzameld. Als je nu denkt: mooi, dat was dat! Dan heb je het mis. Om ervoor te zorgen dat de inspanningen van de deelnemers en van jullie niet voor niets zijn geweest moet je ervoor zorgen dat de resultaten van de sessie overzichtelijk gepresenteerd kunnen worden. Denk daarbij aan de idee-presentatie posters (zie Miro-template) maar ook aan een overzicht van de opgehaalde inzichten of de ‘key-take-aways’ van de observatoren.

Naast het verder uitwerken van de ideeën kan je ook dieper de inzichten induiken en met de stakeholders vragen formuleren. Nog een klein stukje analyse dus. Wat zijn de patronen? Wat komt er vaak terug aan behoeftes en wat zie je vaak terug in de prototypes? Wat wordt er écht belangrijk gevonden en waarom? Voor antwoorden op vragen over wat bijvoorbeeld technisch mogelijk is of over wat haalbaar is op korte termijn kan je verschillende overheids- of marktpartijen aanhaken.

Wanneer je in gesprek gaat met alle stakeholders na de sessie, bespreek dan wat de vervolgstappen zijn om de ideeën en input van de doelgroep verder te brengen. Probeer dit gesprek zo snel mogelijk na de analyse de plannen. Zo voelt iedereen nog de relevantie.

Wanneer je vervolgens verdere stappen gaat zetten in de uitwerking vergeet dan niet dat het ook dan belangrijk blijft om je doelgroep te betrekken. En ja, het is best spannend, zo’n sessie met je doelgroep organiseren, maar probeer het gewoon eens en laat je verrassen. 

Geïnspireerd om met user-driven prototyping aan de slag te gaan? We horen graag jouw ervaringen met het Miro-template en dit stappenplan.

Lees ook de blog: Prototyping probeer het gewoon

Lees ook de blog: Voorbij persona’s en klantreizen